Den Haag, om een nog onbekende reden de stad van mijn dromen. Althans zo noem ik het altijd. Wat (Indo-)Europeanen in Indië deden in een stad als Bandoeng, doe ik in Den Haag; ik kom er tot rust. Door mijn vele bezoeken aan de stad zijn er nauwelijks verrassingen voor mij. Althans, dat dacht ik tot afgelopen vrijdag. Zo heb ik een bezoek gebracht aan Paleis Noordeinde en heb ik thee met spekkoek op bij Moesson.
Terwijl ik aan de thee en spekkoek zat, dacht ik na over het voor mij bekende Den Haag. Hoe anders was dat voor de verlofgangers? Verlofgangers waren personen die veelal in dienst waren van het Binnenlands Bestuur. Vooral aan Europese employees werd na een aantal dienstjaren een “Groot Verlof” toegekend. Indische employees kwamen ook in aanmerking, maar dit was minder snel het geval.
Het Groot Verlof, inclusief de reis, werd gefinancierd door de werkgever. Pas nog was ik in gesprek met een Indische mevrouw hierover. Zij werd geboren in Den Haag. Haar ouders waren op 9 oktober 1935 per MS Christiaan Huygens naar Holland gereisd en daar werd zij enkele maanden later geboren. Haar vader was onderstationschef eerste klasse bij de Staats Spoorwegen, en kreeg één jaar verlof naar Europa toegekend. Mevrouw had er geen herinneringen aan. Op 8 juli 1936 ging het gezin per MS Marnix van Sint Aldegonde terug. Toch was er voor haar iets blijvends. Door haar geboorte in Den Haag kreeg zij de bijnaam “Haagse feeks”.
Bij terugkomst in Indië moest er volop verteld worden over hetgeen zij hadden gezien (ijs- en sneeuwverhalen of gemaakte uitstapjes). Bij de luisteraars was doorgaans een vorm van jaloezie te bespeuren. 
Na de Tweede Wereldoorlog werden de verloven weer opgepakt. Redenen varieerde van pensionering tot het aansterken van de tijd in de kampen. Er was ook een groep die naar Nederland ging om de kinderen beter onderwijs te kunnen laten volgen. Terwijl de ouders weer teruggingen, bleven de kinderen achter bij familieleden of een kostschool. Waren er in uw familie ook verlofgangers? Weet u de reden daarachter? Of zijn er nog foto’s of verhalen van bewaard gebleven?