Regelmatig praat in met ouderen over hun Indische geschiedenis. Nog maar kortgeleden was ik in gesprek met een mevrouw. Zij deelde een bijzondere emotionele herinnering met mij over haar verloofde, die in 1947 werd gerepatrieerd om in Nederland een betere opleiding te vinden. Na zijn opleiding te hebben voltooid, kwam hij op kamers te wonen bij, zo bleek achteraf, zijn latere schoonmoeder.

Sinds de repatriëring had hij zijn ouders niet meer gezien of gehoord. Extra pijnlijk was het voor hem toen hij in 1950 zijn vader verloor. Hij wilde er graag voor zijn moeder zijn, maar de afstand maakte het onmogelijk. Het was in die tijd moeilijk om contact te leggen tussen Nederland en Indonesië. In 1952 verloofde hij zich met de verteller, en het nieuws wilden zij delen met zijn moeder in Surabaja.

Zijn oudere zus werkte bij de PTT en kon hen hierbij helpen. Er was vooraf afgesproken hoe laat de verloofden op een afgesproken locatie zouden zijn. In Surabaja zou zijn zus er alles aan doen om hun moeder op het juiste tijdstip op het kantoor te krijgen. Vanwege het tijdsverschil was dat een moeilijke klus.

“Vol spanning zaten wij daar te wachten, totdat wij ineens een rustige stem hoorde. Het was mijn aanstaande schoonmoeder. Ik had veel over haar gehoord, maar had haar nooit kunnen spreken. Het werd een emotioneel gesprek.” vertelde zij. Ook haar moeder was meegekomen om het paar te ondersteunen en eens te kunnen spreken met de moeder van haar schoonzoon. “Mijn moeder zei tegen mijn schoonmoeder hoe trots zij op ons was.” “Ik houd zo van uw zoon” was de uitspraak die ons allen in tranen bracht.” Een korte stilte, gevolgd door een reactie met een gebroken stem, maakte duidelijk dat ook zij het er zwaar mee had.

Het waren gemengde gevoelens bij het gesprek. Enerzijds was er de vreugde van elkaar kunnen spreken, maar anderzijds was ook duidelijk dat dit de laatste keer was. Zijn moeder zou nooit repatriëren, met als reden dat je een oude boom nooit moet verplaatsen. Het stond voor altijd in het geheugen gegrift.

Had u familieleden in Indonesië? Sprak u hen? En hoe verliepen zulke gesprekken?