Kortgeleden was ik in gesprek met een oudere Indische mevrouw. Het gesprek kwam uiteindelijk uit op bedienden. Met een lach op haar gezicht begon zij te vertellen over haar ervaringen. “In Indië hadden wij twee bedienden. Een baboe dalam (huismeid) en een baboe tjoetji (wasvrouw).” Na een uitleg te hebben gehad over de verschillende bedienden die er zoal waren in Indië, vroeg ik haar: “Waar verbleven zij wanneer zij vrijaf hadden?”

“Wel, bij bekenden van ons verbleven zij in de goedangs. Dat waren de voorraadhokken die veel huizen hadden. Onze baboe dalam weigerde dit. Ze zei stellig dat zij dat niet wilde doen. Daarom sliep zij bij onze kinderen. Iedere avond zette zij een veldbed op en de volgende ochtend ruimde zij deze weer netjes op.”

“Vond u het niet erg dat de huismeid zomaar bij u kinderen op de kamer ging slapen?” was een vraag die meteen door mijn gedachten ging. “Nee hoor, mijn baboe Risa was erg schoon op zichzelf. En ik wilde haar niet kwaad maken, want zij kon erg goed rendang maken. Dit had zij geleerd bij een Sumatraanse familie, waar zij werkte voordat zij bij mij in huis kwam.”

Onder de gezinnen behorende tot de Europese en Indo-Europese bovenlaag van de maatschappij bevonden zich veel families met bedienden. Veel bedienden betekende niet dat de bewoners van het huis niets te doen hadden. In tegendeel zelfs. Vooral voor de vrouw des huizes was het alles behalve gemakkelijk. Zij moest de bedienden aansturen, het werk controleren wat zij hadden gedaan en daarna opnieuw aansturen. Bij uitblijvende resultaten was het belangrijk de bedienden niet boos te maken. De kans bestond dan dat de zij niet meer zouden terugkomen. De vrouw des huizes had hier een hele dagtaak aan.

Bent u bekend met de bedienden die in veel Europese huizen terug te vinden waren? Had u of een van u familieleden ook bedienden? Of werd er ooit over hen verteld?