Zaterdag 13 juli bevond ik mijzelf op een bijzondere plek. Ik stond in de voortuin van Paleis Soestdijk. Niet dat de koninklijke familie over was gekomen uit Den Haag, maar wel afgevaardigden van de stad. Ik was er voor het bijwonen van het concert van de Haagse band Son Mieux. Ook al was de muziek vrolijk en waren de bandleden nog zo enthousiast tijdens het optreden, het paleis op de achtergrond trok toch ook mijn aandacht. Het deed mij denken aan de vorstendommen op Java. Het Sultanaat van Djokjakarta is naar mijn idee wel de bekendste hiervan. Had ik niet een verre tante die gelieerd was aan dit vorstendom? Haar naam was Radèn Adjeng Sarwosih.

“Radèn” was een aanspreektitel voor een afstammeling van een vorstenhuis. Toevoeging van “Mas” of “Adjeng” had hierbij betrekking op man of vrouw. De titel was dus alleen bedoeld voor afstammelingen van adellijke families. Toch hadden veel inlandse mannen en vrouwen deze toevoeging aan hun naam. Deels terecht, deels onterecht. In verschillende interviews met de oudere generaties Indische Nederlanders las ik dat dit was om het aanzien van de persoon te verbeteren. In die tijd klonk het mooier om te kunnen zeggen dat je getrouwd was met een familielid van een koningshuis dan een partner had uit de kampong. 

De meest bekende Radèn is misschien wel Radèn Adjeng Kartini. Zij was een Javaanse van adel die een sterk voorvechter was voor de rechten van de vrouw in Indië. In het hedendaagse Indonesië wordt zij vereerd als een held. Een oudere Indische dame, die in de jaren zestig naar Nederland is gekomen, zong onlangs voor mij een op school geleerd lied voor Kartini. Daarin werd zij ‘ibu Indonesia’ (moeder van Indonesië) genoemd.

Of mijn verre tante ook daadwerkelijk van adel was, daarvan heb ik geen idee. Het is in ieder geval wel een mooi verhaal voor tijdens familiebijeenkomsten. En u? Heeft u ooit een Radèn teruggevonden in uw familie? Misschien door middel van een stamboomonderzoek of door overgeleverde verhalen? Of bent u een afstammeling van een van de vorstenhuizen?