
Bronzen ster voor een inlander
Onderscheiding voor Kas
(verhaal van 21-08-2024)
Zaterdagavond woonde ik een feest bij ter ere van de zestigste verjaardag van een collega. Er waren cadeaus en er werden toespraken gehouden. Terwijl zij in het zonnetje werd gezet, deed het mij denken aan de keer dat ik las over een koelie (inlandse dagloner) die werd gedecoreerd.
Voor het verhaal waaraan ik werk zocht ik naar gebeurtenissen op de suikeronderneming Ploembon bij Cheribon in de late jaren twintig van de vorige eeuw. Tijdens het zoeken las ik een artikel over Kas, een koelie die minstens 35 jaar in dienst was op de onderneming. Het precieze aantal jaren kon niet worden achterhaald. Dit werd enkel bijgehouden voor de Europese medewerkers. Door zijn jarenlange trouwe dienst kreeg hij een bronzen ster van verdienste uitgereikt door niemand minder dan de echtgenote van resident Hiljé.
Dagblad De Locomotief van 29 december 1926 maakte verslag van de gebeurtenis. Zo werd er melding gemaakt van de aanwezigheid van het residentsechtpaar, de administrateur (baas op de onderneming) en het regentenechtpaar (inheemse leider van een bepaald gebied). Het artikel schreef:
De resident in zijn speecht ziet in de uitnoodiging van het Europeesch bestuur een bewijs van de vriendschappelijke verhouding tusschen de ,,Suiker” en B.B. (Binnenlands Bestuur) De regent houdt nu tot de toekangs een toespraak in de landstaal, waarin hij o.a. zegt, dat het gouvernement een vader voor zijn onderdanen wil zijn. Daarna spelt mevrouw de residente Kas het lint op de borst.
Zowel de woorden van de resident als de regent omschrijven een positief tijdsbeeld. De tijden in Indië waren veranderd. Enkele decennia eerder werd er nog niet gedacht aan het huldigen van inlanders. De administrateur hield eveneens een speech en benoemde daarin “een kern van oude getrouwen met van 20 tot 30 jaren dienst, op wie rekenen valt”. Hoeveel de jubilaris begrepen heeft van de boodschap is niet duidelijk. Veel inlanders spraken de Nederlandse taal niet. Het feest werd later voortgezet in zijn eigen woning.
Bent u of kent u iemand die eens is gedecoreerd? Heeft u daar nog herinneringen aan? Of weet u wat daarvan de reden was?