Zoals velen repatrieerde mijn overgrootmoeder Ciel naar Nederland. Op 18 december 1953 stapte zij aan boord van de Oranje en zei Indonesië voorgoed vaarwel.

Door de datum stond vast dat zij de feestdagen zou doorbrengen op het schip. Een week later voer het over de Indische Oceaan richting het Suezkanaal. Een kleine kerstboom was door de bemanning van het schip opgetuigd. Het was geen tjemara met kaarslicht zoals zij op Java gewend was. De kerstboom was van hout en zonder lichtjes, in verband met de brandveiligheid. Dit gaf een kil gevoel.

De bemanning probeerde het beste ervan te maken voor de opvarenden en creëerde met beperkte middelen een kerstsfeer. Het sobere eten aan boord was met Kerstmis net iets specialer door een plak cake en extra vlees of rijst. Voor het eerst vierde Ciel de kerstmaaltijd met onbekenden.

Dobberend op die grote oceaan, zag Ciel niets dan zee. Voorheen ging zij met de kerstdagen naar haar familie in Surabaja, maar nu was ze een week van haar eiland verwijderd.

Enerzijds heerste blijdschap dat zij op weg was naar haar dochter en kleinkinderen in Nederland, anderzijds verdriet door het gedwongen vertrek van Java. De keuze om te gaan was vrijwillig, maar hoe kan zoiets vrijwillig zijn, wanneer je vertrekt uit een land waar je niet langer gewenst bent en al wat je kende verdween als sneeuw voor de zon?

De situatie op Java was niet langer vol te houden. Ciel was, evenals het merendeel van de andere opvarenden, aan deze reis begonnen, omdat het moest. Nog maar enkele dagen eerder was iemand op het allerlaatste moment van het schip gehaald, gearresteerd en overgebracht naar de gevangenis van Medan. De reden was ´onbekend´, maar de opvarenden wisten dat de Indonesiërs hen zo extra bang wilden maken. Mogelijk waren zij de volgenden. Daarnaast was dit een extra teken dat het vertrek goed was.

Ciel zou niet alleen de kerstdagen doorbrengen op het schip. Ook de jaarwisseling werd daar doorgebracht. Waar zij voorheen naar familie op Singosari ging, moest zij het nu doorbrengen als een eenling zonder land in zicht. Gelukkig zou het volgende jaar verbetering brengen, ook al wist ze dit nog niet.

Tokeh wenst iedereen het beste voor 2025!