In de jaren 50 kon het voorkomen dat kinderen uit hetzelfde gezin een verschillende nationaliteit hadden. In het boek over mijn overgrootmoeder Ciel waaraan ik werk, speelt dit ook. Haar kinderen hadden beide een andere nationaliteit, terwijl hun geboorteplaatsen slechts vijftien kilometer uit elkaar lagen. De reden: keuze voor het Nederlandse of Indonesische staatsburgerschap.

Door de soevereiniteitsoverdracht in 1949 moesten alle Europeanen en daarmee gelijkgestelden in het nieuwe Indonesië de keuze maken tussen Nederland en Indonesië. Ciel en haar dochter kozen voor het eerste. Haar zoon daarentegen koos voor het Warga Negara, het tweede.

Terwijl Ciel en haar dochter in Nederland waren, bleef haar zoon op Sumatra. Het leven was er mooi tot 5 december 1957, ook wel Zwarte Sinterklaas genoemd. Alle nog in Indonesië aanwezige Nederlanders werden staatsgevaarlijk verklaard en veel van hen repatrieerden. Het leven van de Warga Negara-kiezers werd er niet beter op. Zij kregen te maken met narigheid. De één werd geweigerd op de pasar, de ander werd gepest, een derde werd zelfs mishandeld en bedreigd.

Ciels zoon kwam uiteindelijk in hetzelfde schuitje terecht. Het leven werd met de dag zwaarder. Hij werd een spijtoptant. Twee aanvragen werden er geweigerd, maar hij bleef het proberen. Eens moest dat groene licht komen en zou hij worden toegelaten tot Nederland. Het schrijven van een brief aan prins Bernhard veranderde dit ten goede. Als hij aan kon tonen dat hij de reis kon betalen, huisvesting zou hebben en iemand had die borg kon staan voor hem, dan werd de aanvraag gehonoreerd.

Ook al was Ciel niet de biologische moeder, toch stond zij borg. Hij was een voorkind van wijlen haar echtgenoot. Gedurende zijn jeugdjaren behandelde zij hem als een typische stiefmoeder, hard en zonder enige vorm van liefde. Borg staan voor het gezin van de stiefzoon was een tegenstrijdig beeld, maar Ciel deed het.

Hoe dit proces verliep beschrijf ik in het boek waaraan ik werk. Het is bijzonder hoe een weduwe al deze kosten kon en wilde dragen, terwijl zij zelf spekkoeken moesten bakken om rond te kunnen komen.