Het onderzoek naar mijn overgrootmoeder Ciel heeft veel tijd gekost, maar dat was het zeker waard. Omdat ik haar zo goed heb leren kennen, noem ik haar mijn ‘derde oma’, waarbij ‘oma’ mij het juiste gevoel geeft en haar in een rijtje met mijn twee echte oma’s plaatst. Ik ken haar zelfs beter dan mijn Indische oma.

Oma stond bekend als de vrouw op de foto aan de muur. Over haar Nederlandse leven wist ik weinig en over haar Indische nog minder. Als enige van haar kleinkinderen heb ik haar niet gekend, zij mij wel. De eerste kennismaking – tussen haar chemo’s door – kwam zij de trap afgerend om me te kunnen zien.

Oma hield van haar kat Suzie en was een goede kok. Indisch eten was haar specialiteit, maar daar had zij zelden tijd en ruimte voor. Een door haar geschreven recept voor sajoerboontjes kreeg ik onlangs in mijn bezit. Hoe bijzonder!

Tijdens mijn onderzoek vroeg ik ieder interview naar oma. Niemand scheen te weten dat Ciel een dochter had. Familieleden kenden haar echter wel, daar zij een hele rij tantes regelmatig bezocht. Bij het huwelijk van tante Oet was Jops als enige van haar generatie erbij.

De informatie over haar Indische tijd komt vooral uit dagbladen. Haar opleidingen en woonplaatsen zijn te volgen, maar daar blijft het ook bij. Zo heeft zij de mulo in Malang gevolgd en een diploma stenografie behaald in Soerabaja. Daar heeft zij enkele maanden op een kantoor gewerkt, terwijl zij bij haar tante Guuste aan de Ardjoenoboulevard woonde.

Foto’s uit de jaren na het kamp tonen een lieve, rustige, maar ook spontante en vrolijke meid. Ze was een kopie van haar vader, ook een lieve en vooral rustige man. Na de oorlog huwde zij een Hollandse soldaat en kreeg vijf kinderen.

De beginjaren in Nederland was zij nog steeds de vrolijke vrouw van weleer. Helaas zorgde een externe factor voor een grote verandering van karakter. Familieleden bleven onbezocht, feesten ongevierd. De soberheid bleef over.

En al ken ik haar niet, toch staan drie foto’s van haar op mijn dressoir. Haar huwelijksportret rijst boven de andere foto’s van Indische familieleden uit. In haar ogen nog steeds de vrolijke, speelse fonkeling. Het beeld wat haar het beste schetst.